TP – Hơn 10 năm nỗ lực bền bỉ, xây dựng hồ sơ, Quần đảo Cát Bà (Hải Phòng) cùng với Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh) được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới. TS. Trần Thị Hoàng Mai – Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao Hải Phòng đã chia sẻ với báo Tiền Phong về hành trình Cát Bà trở thành di sản và kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị di sản, quảng bá và phát triển du lịch văn hóa của địa phương.
Giá trị toàn cầu của Quần đảo Cát Bà
Thưa bà, để Cát Bà được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới cùng với Vịnh Hạ Long, Hải Phòng đã chuẩn bị những gì?
Hành trình đưa Cát Bà trở thành di sản có thể nói là khá dài và gian nan. Năm 2012, Sở Văn hóa Thể thao đã phối hợp với các sở ngành, đơn vị liên quan xây dựng hồ sơ đề cử. Sở đã chủ động tham mưu thành phố hoàn thiện hồ sơ, đề nghị Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) trình và được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Quần đảo Cát Bà là di tích quốc gia đặc biệt vào năm 2013.
Ban đầu, Hải Phòng xây dựng độc lập hồ sơ Quần đảo Cát Bà để đề nghị UNESCO ghi danh là di sản thiên nhiên thế giới. Tuy nhiên, các cơ quan liên quan cho rằng Cát Bà và Hạ Long có nhiều nét tương đồng, do vậy cần xem xét xây dựng hồ sơ cùng Vịnh Hạ Long. Ngay sau đó, Sở đã tích cực tham mưu cho thành phố xây dựng hồ sơ trình công nhận Di sản thiên nhiên thế giới nối dài Hạ Long – Cát Bà.
Những năm sau đó, thành phố đã phối hợp với Bộ VHTT&DL, tỉnh Quảng Ninh tổ chức nhiều hội nghị xây dựng hồ sơ Di sản thiên nhiên thế giới nối dài Hạ Long – Cát Bà. Các hội nghị có sự tham gia của các Bộ, ngành liên quan, các phái đoàn, tổ chức trực thuộc UNESCO… cùng các chuyên gia để giải trình, làm rõ giá trị của di sản đề cử.
Sau hơn 10 năm bền bỉ cố gắng, nỗ lực xây dựng, hoàn thiện hồ sơ, ngày 16/9/2023, tại thủ đô Riyadh (Ả-Rập-Xê-Út), UNESCO đã đề cử, công nhận quần thể Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là Di sản thiên nhiên thế giới.
Vậy, Cát Bà có những giá trị toàn cầu nổi bật nào, thưa bà?
Năm 1994, Vịnh Hạ Long được ghi vào Danh mục Di sản thiên nhiên thế giới với giá trị ngoại hạng về mặt thẩm mỹ. Quần đảo Cát Bà có sự tương đồng về giá trị thẩm mỹ so với Vịnh Hạ Long. Giá trị nổi bật của di sản này là dạng địa hình đá vôi karst bị biển làm ngập chìm với vô số tháp đá vôi hùng vĩ và những nét đặc trưng của quá trình xói mòn ven bờ như các mái vòm, hang động. Cùng với núi đá vôi được bao phủ bởi rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh và biển xanh bao la tạo nên cảnh quan rất kỳ vĩ. Vì vậy, việc mở rộng di sản thiên nhiên thế giới bao gồm Quần đảo Cát Bà làm đảm bảo tính toàn vẹn lâu dài của khu di sản này.
Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà còn là mẫu hình nổi bật nhất và rộng lớn nhất về địa hình karst dạng tháp bị biển xâm thực và là một trong những khu vực quan trọng nhất trên thế giới về địa hình có dạng tháp kiểu Phong Lĩnh và dạng chóp kiểu Phong Tùng. Đây là địa hình karst nhiệt đới bị ngập chìm do biển tiến Holocen tạo thành.
Một trong những nét đặc trưng của địa hình karst Phong Tùng là các hồ kín rộng lớn, các áng bị ngập chìm, một số hồ chỉ xuất hiện khi thủy triều lên. Hang động cũng là một trong những nét đặc trưng nổi bật về địa chất của khu di sản với ba loại hang động chính: hang ngầm cổ, hang nền karst cổ và hang hàm ếch. Đây cũng là khu vực thể hiện đầy đủ các quá trình hình thành karst trên quy mô lớn và minh chứng cho một giai đoạn dài về quá trình tiến hóa địa chất.
Vịnh Lan Hạ thuộc Quần đảo Cát Bà Phát triển du lịch Cát Bà xanh, thông minh
Với giá trị toàn cầu của di sản đã được công nhận, Hải Phòng có chủ trương, định hướng gì nhằm đánh thức tiềm năng giá trị di sản, kết hợp phát triển các sản phẩm du lịch, văn hóa cao cấp?
Ngay sau khi Quần đảo Cát Bà được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới, Thành ủy, UBND thành phố Hải Phòng đã giao các sở ngành, địa phương triển khai một số nhiệm vụ để phát huy giá trị di sản.
Cụ thể, hoàn thiện Đề án phát triển du lịch thành phố Hải Phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, bổ sung mục tiêu xây dựng Cát Bà trở thành trung tâm du lịch quốc tế xanh, thông minh. Thực hiện các giải pháp đồng bộ, tổng thể để giải quyết tình trạng tắc nghẽn giao thông tại bến phà Gót và bến phà Cái Viềng. Đồng thời, xây dựng bến tàu khách tại trung tâm thành phố để đẩy mạnh việc đưa đón khách bằng đường thủy. Bên cạnh đó, kiện toàn Ban quản lý Di sản thiên nhiên thế giới, thực hiện các dự án phát triển du lịch Cát Bà…
Về kế hoạch dài hạn, thành phố đang triển khai thực hiện lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Quần đảo Cát Bà; xây dựng kế hoạch, quy chế quản lý di sản thiên nhiên thế giới; tiếp tục nghiên cứu, xây dựng hồ sơ trình UNESCO ghi danh mở rộng tiêu chí giá trị đa dạng sinh học.
Khách du lịch tham quan làng chài cổ Việt Hải thuộc Quần đảo Cát Bà Trong thời gian tới TP Hải Phòng sẽ tổ chức quản lý di sản thế nào, nhất là liên kết 2 vùng di sản Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà?
Sự kiện “Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà” được ghi danh là Di sản thiên nhiên thế giới có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với Hải Phòng. Danh hiệu này khẳng định các giá trị về địa chất, địa mạo, giá trị thẩm mỹ, cảnh quan thiên nhiên tại Quần đảo Cát Bà. Với việc được ghi danh là di sản thiên nhiên thế giới thì đặt ra yêu cầu cao hơn trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản, không chỉ tuân theo quy định của pháp luật Việt Nam mà còn phải thực hiện theo các quy định nghiêm ngặt của UNESCO.
Là di sản liên tỉnh, thành phố đầu tiên trên cả nước, trước mắt TP Hải Phòng sẽ phối hợp với tỉnh Quảng Ninh nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị đối với Vịnh Hạ Long và Quần đảo Cát Bà trên cơ sở các quy định, quy chế đang được triển khai tại 2 địa phương, 2 khu di sản cùng những vấn đề đặt ra để thống nhất tổ chức thực hiện quy hoạch tổng thể di sản thế giới, kế hoạch quản lý và quy chế bảo vệ di sản theo quy định của Công ước di sản thế giới và pháp luật hiện hành.
Đồng thời, phối hợp với cơ quan quản lý Nhà nước về di sản thế giới ở Trung ương và địa phương khác trong hoạt động tuyên truyền, quảng bá, ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm hại di sản thế giới.
Xin trân trọng cảm ơn bà.
“Hình ảnh Cát Bà đã được phát sóng trên các kênh truyền thông quốc tế (CNN, Heritage…), trên các chuyến bay của Viet Nam Airlines và các kênh truyền thông khác như: Youtube, Tiktok… Với giá trị toàn cầu của di sản và kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị di sản của địa phương, tôi cho rằng những năm tới Cát Bà sẽ phát triển bền vững thương hiệu “Cát Bà Xanh”, là điểm đến hấp dẫn bạn bè, du khách quốc tế”.
TS. Trần Thị Hoàng Mai
Theo
Báo Tiền Phong
Bảo tồn, phát huy giá trị di sản Quần đảo Cát Bà
1
